شبکه های اجتماعی آنلاین
به طور کلی به گروهی از دستگاهها مانند تلفن، فکس، کامپیوتر و … که بهم متصل باشند و از طریق کابل های باهم ارتباط داشته باشند یک شبکه تشکیل میدهند. اصطلاح شبکه های اجتماعیهم به چنین شبکه هایی اشاره دارد ولی با یک تفاوت اساسی، اشیا متصل در این شبکه مردم هستند.بعبارت دیگر یک شبکه اجتماعی ساختاری است اجتماعی که افراد و سازمان ها میان خود ایجاد کرده اند.در ساده ترین و رایج ترین حالت شبکه اجتماعی یک فرد، از اعضای خانواده، بستگان، دوستان و همکارانش تشکیل شده است.اصطلاح شبکه های اجتماعی (social networks) برای نخستین بار توسط جی. ای. بارنز در سال ۱۹۵۴ مطرح گشت و از آن پس بسرعت به شیوه ای کلیدی در تحقیقات و مطالعات جامعه شناسی مدرن، روانشناسی اجتماعی، مطالعات سازمانی، مدیریت و … بدل گشت.اینگونه شیوه تجزیه و تحلیل شبکه های اجتماعی به تئوری شبکه های اجتماعی هم مشهور است.وسیله ارتباطی اعضای این شبکه ها بسته به دوره زمانیشان از ساده ترین وسایل ارتباطی یعنی زبان و نوشتار (نامه نگاری) گرفته تا تلفن، ایمیل و … متفاوت بود.پیشرفت صنعت ارتباطات علاوه بر ابزارهای برقراری ارتباط تاثیری مستقیم بر نحوه، گستره و فرهنگ ارتباط میان اعضای شبکه ها داشته است.بالطبع وب نیز بعنوان آخرین دستاورد بشر در این صنعت تاثیری بسزا بر شبکه های اجتماعی افراد گذاشته است.افزایش اتصال مردم به اینترنت و تمایل به برقراری ارتباط از آن طریق موجب پیدایش شبکه های اجتماعی جدیدی بر این بستر گشته که به شبکه های اجتماعی آن لاین مشهورند. اولین نمونه از این شبکه ها sixdegrees.com بود که در سال ۱۹۹۷ تاسیس شد. روند محبوبیت اینگونه جوامع مجازی از سال ۲۰۰۳ و با آغاز به کار سایت friendster به اوج رسید تا آنجا که به نوشته بیزنس ویک در سال گذشته میزان بازدید کنندگان این سایت از تعداد مراجعان گوگل هم فراتر رفت.شاید همین امر موجب توجه بیشتر این غول اینترنتی به این مقوله و آغاز به کار سرویس اورکات گشت.پس از گوگل نیز شرکت های کوچک و بزرگ رقیب به این قابلیت اینترنت گرایش نشان دادند.به عنوان نمونه یاهو با تلفیق آن با سیستم مدیریت وبلاگ –که شاید بتوان آنرا هم جزیی از همین شبکه های اجتماعی دانست- سرویس یاهو ۳۶۰ خود را راه اندازی کرد.
و اما در ایران ؛ توجه عمومی به اینگونه شبکه ها از اورکات آغاز شد..هر چند که ردپای این گرایشات را می توان در اتاق های گفتگوی یاهو و تالارهای گفتمان عمومی مانند persiantools و persiantalk یافت.روند عضویت ایرانیان در اورکات بحدی پیش رفت که فارسی را به یکی از ۵ زبان پر استفاده در این سایت تبدیل کرد.با یک محاسبه ساده می توان گفت که نسبت این میزان به کل کاربران اینترنت در ایران ، بالاترین درصد را در میان تمام کشور های جهان برای ایران به ارمغان آورده است.در خصوص علل و عوامل این گرایش فزاینده می توان به بافت جمعیتی جوان کاربران اینترنت در ایران ، تمایل این قشر به ایجاد ارتباط و محدودیت های اجتماعی آنان در این راستا ، پراکندگی ایرانیان در سراسر جهان و دهها دلیل دیگر اشاره کرد که از موضوع این مقاله خارج است.این مسئله به دلایل نامعلومی موجب توجه و نگرانی مسئولین فیلترینگ گشت و بالاخره در حدود یکسال پیش منجر به مسدود شدن ابدی این سایت در ایران شد..همین اتفاق ، نقطه آغاز داستان ماست : کلوب دات کام ؛ جامعه مجازی ایرانیان !
● معرفی اجمالی کلوب :
به نوشته خود کلوب این سایت “در تاریخ یکم دی ماه ۱۳۸۳ برپایه نیازهای امروزی کاربران اینترنتی ایرانی راه اندازی شد. تا به عنوان سایتی برای ارتباط ایرانیان و فارسی زبانان جهان بتواند بستری جهت تبادل اطلاعات، نیازها، کالا و خدمات، آشنا شدن با همکاران، دوستان قدیمی و … بوجود آورد”.در حال حاضر تیم توسعه کلوب ۹ نفر هستند، زبان برنامه نویسی سایت، php و پایگاه داده آن نیز Mysql است. مطابق آخرین آمار در تاریخ ۲۸ بهمن ماه اعضای کلوب بالغ بر ۱۶۵۳۷۳ نفر هستند که روزانه بطور تقریبی ۵۰۰ نفر به این تعداد افزوده می شود.این اعضا مطابق همان آمار ۸۲۷۷ کلوب فعال، ۲۰۱۴ آگهی اینترنتی و ۲۱۹۳۳ سایت شخصی (homepage) در این سایت ایجاد کرده اند.امکاناتی که کلوب به کاربران خود ارائه می کند عبارتند از:
▪ امکان ایجاد جوامع مجازی (کلوب ها) در موضوعات مختلف و بحث و تبادل نظر در آنها
▪ فروشگاه کتاب و امکان ایجاد فروشگاه برای کاربران
▪ امکان ایجاد سایت شخصی
▪ ارائه آخرین اخبار خبرگزاری ها در حوزه های مختلف
▪ دایرکتوری از سایت های فعال ایرانی
▪ سیستم پرسش و پاسخ میان اعضا با عنوان “از یکدیگر بیاموزیم”
● شیوه های فعلی کسب درآمد:
▪ تبلیغات: رایج ترین شیوه کسب در آمد از اینترنت تبلیغات است.سایت کلوب برای اینکار بخش های مختلفی از جمله صفحه خانگی، پروفایل، صندوق پیام، صفحات کلوب ها، لیست دوستان و حالت اسپانسر (کلیه نقاط سایت) را در نظر گرفته است.
▪ کاربران ویژه: کلوب با جذب بیش از ۴۰۰۰ کاربر ویژه، این فرضیه که در ایران کاربران برای خدمات آن لاین وجهی نمی پردازند را رد کرد.
▪ فروشگاه کتاب: سایت کلوب با بستن قرارداد همکاری با کتابفروشی ها و انتشارات مختلف در صدی از فروش کتاب هایی که از طریق سایت بفروش می رسند دریافت می کند.
● محدودیت ها و موانع:
▪ محدودیت زبانی: سایت کلوب تنها به زبان فارسی در دسترس کاربران قرار دارد و از اینرو پتانسیل جذب کاربرانی با سایر زبانها را ندارد.این امر اشباع این سایت سایت و توقف رشد آن را بسیار محتمل می نماید.
▪ فیلترینگ : همانطور که در مقدمه آمد ، مسئولین فیلترینگ به سایت های شبکه های اجتماعی بسیار حساس هستند.کلوب هم از این مشکلات بی نسیب نبوده چنانچه که در یکی از مطالب وبلاگ مدیریت به تاریخ ۵ شهریور هم آمده است : “عاقبت ویروس فیلترینگ به شهر مجازی کلوب دات کام راه پیدا کرد.در حال حاضر چهار طبقه از کلوبها (متفرقه،ازدواج و عشق،کلوبهای مربوط به سایتهای دیگر،مد و زیبایی)که به این بیماری مبتلا شده اند در حال پیگیری و مداوا می باشند .از بقیه ساکنان در خواست می کنیم با مراقبت های ویژه از همه گیر شدن این ویروس شایع اینترنت کشور پیشگیری کنند.” این فیلترینگ بخش زیادی از انرژی و توان تیم مدیریت را صرف کنترل محتوای سایت از یک سو و از سوی دیگر رایزنی های احتمالی در جهت رفع این مشکلات می کند.
● پتانسیل های کلوب:
مهمترین پتانسیلی که کلوب برای کسب درآمد در اختیار صاحبانش قرار می دهد.فراهم آوردن تعداد زیادی کاربر در کنار اطلاعات، علائق و سلائق هر یک از آنها است.سایت کلوب می تواند با استفاده از این اطلاعات، آگهی های صحیح را به مخاطب خاص آن برساند و از این طریق بازدهی درج آگهی در کلوب بسیار بیشتر از دیگر سایت های ایرانی شود.علاوه بر این کلوب با جوامع گوناگونی از افراد با تخصص و مهارت های یکسان در اختیار دارند که می توانند به ارائه خدمات خاص در جهت برطرف کردن نیاز های خاص آنها بپردازند.علاوه بر این، این گروه های متخصص نیز می توانند به همکاری و رفع نیاز های کلوب در زمینه های خاص و تخصصیشان بپردازند.به عنوان مثال کلوب برنامه نویسان php ،۴۶۳ عضو دارد که هر کدام از این اعضا می توانند بطور بالقوه در زمینه ای به توسعه کلوب کمک کنند یا به تیم توسعه آن بپیوندند.علاوه بر این مشاغل و کسب و کار هایی هم هستند که در کلوب حضور دارند و می توانند با همکاری با کلوب درآمدی را نسیب آن کنند. مشابه آنچه که فروشگاه کتاب کلوب در حال حاضر انجام می دهد.علاوه بر این کلوب می تواند با گسترش سایت به زبان های دیگر بالاخص انگلیسی گروه بزرگتری را به عنوان مخاطب هدف پوشش دهد و به کسب در آمد بویژه از طریق سرویس هایی مثل گوگل ادسنس و سرویسهای مشابه بپردازد. آخرین نکته هم افزایش خود بخودی و بقول دکتر ویلسون ویروس وار اعضای کلوب است.کاربران بطور خودکار دوستان و نزدیکانشان را به سایت دعوت می کنند و این امر خیال مدیران را از نیاز به تبلیغ سایت تقریبا راحت می کند.
● نتیجه گیری:
انتخاب شبکه های اجتماعی به عنوان اولین مقاله از سری بررسی های موردی تجارت الکترونیک در ایران، بدلیل موفقیت و رشد روز افزون آنها و انتخاب کلوب بعنوان سایت نمونه در این زمینه نیز بسبب موفقیت بی چون و چرای آن در جذب مخاطب و کسب در آمد بوده است.یکی از نکاتی که در نگارش این مقاله غایب است صحبت و نظرخواهی از مسئولان و دست اندرکاران کلوب است که بدلیل ضیق وقت صورت نگرفته است و از اینرو ممکن است تنها دیدگاههای یک ناظر خارجی را منعکس سازد و بسیاری از مشکلات داخلی و درونی مورد غفلت واقع گردند. در ابتدا قصد داشتم سرویس های مدیریت محتوای وبلاگ مثل پرشن بلاگ را در همین طبقه مورد بررسی قرار دهم که با توجه به تفاوت هایی بسیاری در این دو حوزه نسبتا مشابه وجود دارد، بررسی آن را به زمان دیگری موکول می کنم.
منبع : vista.ir